23 CZERWCA – DZIEŃ ŚW. WŁADYSŁAWA, DZIEŃ POLONII NA WĘGRZECH
Władysław I Święty (węg. I. (Szent) László) urodził się ok. 1040-1048 w Krakowie, a zmarł 29 lipca 1095 w Nitrze (wówczas na Węgrzech, obecnie Słowacja). Król Węgier z dynastii Arpadów, święty Kościoła katolickiego i patron Węgier oraz od 1996 roku węgierskiej Polonii. Król Władysław został kanonizowany przez papieża Celestyna III w 1192 roku.
Był synem późniejszego króla Węgier Béli I oraz nieznanej z imienia córki Mieszka II Lamberta, króla Polski. Urodził się w Krakowie, gdzie przebywał jego ojciec zmuszony do opuszczenia ojczyzny po buncie ojca Vazula, który zbuntował się przeciwko królowi Stefanowi I. Władysław dzieciństwo i młodość spędził na dworze Kazimierza Odnowiciela, później Bolesława Śmiałego. Zdołał dobrze opanować polski język i poznał polskie obyczaje. Na Węgry powrócił w 1048 roku wraz z ojcem wezwanym na dwór króla Andrzeja I, brata Béli.
W 1068 roku Węgry nękały najazdy koczowników i Bizancjum. W bitwie pod Doboki Władysław walcząc wspólnie z Salomonem (możliwe, że też ze swoim bratem Gézą) pokonali Pieczyngów, a sam Władysław miał wykazać się wielką odwagą zabijając czterech wojowników przeciwnika, a po odniesieniu ciężkiej rany zdołał pokonać piątego.
Władysław w węgierskiej walce o władzę z Salomonem poparł swojego brata Gézę, którego wspomógł w zwycięskiej bitwie pod Mogyoród w 1074 roku. Salomon po śmierci Gézy próbował odzyskać władzę. Jednak możni wybrali na króla Władysława. Pomocy militarnej udzielił król Polski, nota bene kuzyn Władysława, Bolesław Śmiały, a pokonany Salomon musiał zrezygnować z roszczeń. W 1079 roku zaś Władysław przyjął na swoim dworze wygnanego z kraju króla polskiego Bolesława Śmiałego wraz z jego rodziną. Po pewnym czasie dał o sobie przypomnieć Salomon, który wypuszczony na wolność planował zamach na Władysława. Miało to miejsce w 1082 roku i skończyło się uwięzieniem Salomona w Wyszehradzie. W roku następnym odzyskał wolność, która była wynikiem amnestii udzielonej z okazji kanonizacji świętego Stefana. Udał się do początkowo do Ratyzbony, następnie do Pieczyngów. Jednak na uchodźstwie ani myślał porzucać myśli o odzyskaniu władzy. Do kolejnego starcia między nim, wspartym teraz pomocą chana kumańskiego Kuteska a Władysławem doszło w 1085 roku. Stoczono wówczas bitwy pod Ungwar i Borsovą, które zakończyły się zwycięstwami panującego.
W 2 pol. XI wieku na Węgrzech zaczęło dochodzić do zjawiska ujarzmienia wolnych chłopów. Byli oni uciskani przez latyfundia świeckie i kościelne. Ci, którzy nie chcieli się poddać ich kontroli, uciekali w słabo zaludnione obszary, gdzie również dosięgła władza feudalna. Uciekinierzy nie znali pojęcia własności prywatnej, czego efektem były liczne kradzieże. Postanowił temu zapobiec król Władysław wydając w 1092 roku zbiór praw Decretalia. Były one dość surowe i ich zadaniem była obrona własności prywatnej i Kościoła, zarówno jako instytucji i posiadacza ziemskiego. Za najmniejsze naruszenie własności prywatnej stosowano karę śmierci. W Decretaliach Władysław określił także wszystkie należne posługi dla Kościoła również te religijne.
W czasie swego panowania wypędził Pieczyngów z Siedmiogrodu i osadził tam kolonistów węgierskich. Działał na polu chrystianizacji Węgier. W 1092 roku podczas synodu w Szabolcs nakazał odbudować zniszczone kościoły jednocześnie zabraniając kultywowania obyczajów pogańskich.
