POLSKI INSTYTUT BADAWCZY I MUZEUM
Polski Instytut Badawczy i Muzeum w Budapeszcie (PIBM)
Lengyel Kutatóintézet és Múzeum
1102 Budapest, Állomás utca 10/b
Szögliget-Derenk Tájház 3762 Szögliget, Kossuth Lajos utca 57
Derenki Történeti Emlékhely 3762 Szögliget, Derenk romfalu, Hrsz.: J0230
tel.: +36 1 260 80 23
email: muzeum@polonia.hu
facebook
Polski Instytut Badawczy i Muzeum w Budapeszcie (PIBM) – Lengyel Kutatóintézet és Múzeum wcześniej działające pod nazwą Muzeum i Archiwum Węgierskiej Polonii to instytucja Polonii węgierskiej, która gromadzi, bada i eksponuje materiały dotyczące historii, życia kulturalno-społecznego i organizacji polonijnych na Węgrzech.
PIBM powstało w 1998 roku w Budapeszcie. Organem założycielskim i nadzorczym placówki jest Ogólnokrajowy Samorząd Polski na Węgrzech, nadzór merytoryczny natomiast sprawowany jest przez węgierskie Ministerstwo Zasobów Ludzkich. Instytucja ma swoją główną siedzibę w bezpośrednim sąsiedztwie Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego i Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej X dzielnicy Budapesztu – Kőbányi, miejscu niegdyś licznie zamieszkiwanym przez polskich emigrantów.
Instytucja oprócz stałej siedziby, posiada także filię. Pierwszym zamiejscowym oddziałem PIBM był „Dom pamięci Derenku” we wsi Andrástanya, który został założony w 2003 roku. W 2013 roku nastąpiło przeniesienie jego zbiorów do Domu Regionalnego w miejscowości Szögliget.
Od 2003 roku PIBM jest członkiem Stałej Konferencji Muzeów, Archiwów i Bibliotek Polskich na Zachodzie.
Wśród zbiorów placówki znajdują się m.in. dokumenty polskich uchodźców z czasów II wojny światowej, fotografie węgierskiej Polonii od początków XX wieku, niezwykle cenna dokumentacja budowy pomnika generała Józefa Bema w Budapeszcie, oryginalny plakat wzywający Węgrów do udziału w uroczystościach przywitania zwłok J. Bema czy wypożyczony przez Muzeum w Tarnowie jeden z największych ocalałych fragmentów Panoramy siedmiogrodzkiej Jana Styki.
Stała ekspozycja Polskiego Instytutu Badawczego i Muzeum w Budapeszcie, która zatytułowana została „Tysiąc lat powiązań polsko-węgierskich”, przedstawia bogate dzieje relacji polsko-węgierskich.
Wśród eksponatów stałej ekspozycji, na szczególną uwagę zasługują: wierna kopia płaszcza koronacyjnego Władysława I Świętego (Szent László), kopie szabli i pochwy gen. Józefa Bema z czasów Wiosny Ludów, elementy umundurowania oraz kopia munduru legionisty polskiego z okresu Wiosny Ludów, a także liczna broń (czekan bojowy, szable, kordziki oficerskie, bagnet, pistolet), fragment „Panoramy Siedmiogrodzkiej” pędzla Jana Styki, przedstawiający scenę bitwy pod Sybinem (węg. Nagyszeben), reprodukcja kartonu Artura Grottgera pt. „Wieści żałobne” z cyklu „Polonia”, litografie Jana Kantego Gumowskiego (z lat 1927-29) przedstawiające klasztor na Jasnej Górze, sprzęt do produkcji, przechowywania i przewożenia wina (m.in. wóz drabinowy z okolic Tokaju XIX-wieczny), liczne zdjęcia (m.in. wojskowych uchodźców z okresu II wojny światowej) i dokumenty (m.in. świadectwa szkolne, dokumenty handlowe), kopia psałterza floriańskiego (królowej Jadwigi), przedwojenne medale pamiątkowe gen. Bema a także wierna kopia izby derenckiej.
