DOM POLSKI W BUDAPESZCIE
STOWARZYSZENIE KATOLIKÓW POLSKICH NA WĘGRZECH P.W. ŚW. WOJCIECHA
1103 Budapest, Óhegy u. 11
www.dombudapeszt.com
email: adalbert@dombudapeszt.com
tel.: +36 1 2626908
Zarząd
Alicja Katarzyna Takácsné Kalińska - prezes
Zdzisława Maria Molnárné Sagun - wiceprezes
Agnieszka Monika Forreiter - sekretarz
Ewa Halina Nagy - członek Zarządu
Piotr Kaczmarek - członek Zarządu
Komisja Rewizyjna:
Gábor Deák - przewodniczący
Elżbieta Maria Molnárné Cieślewicz - członek komisji
Gergely Marik - członek komisji
Stowarzyszenie Katolików Polskich na Węgrzech pod wezwaniem św. Wojciecha
Powstałe w 1993 roku Stowarzyszenie Katolików Polskich na Węgrzech p.w. św. Wojciecha jest organizacją polonijną pożytku publicznego o zasięgu ogólnokrajowym. Liczy około 500 członków i posiada dwa oddziały w Ládbesenyő-Andrástanya i w Emőd.
Stowarzyszenie prowadzi przede wszystkim działalność kulturalną. propagując kulturę i sztukę polską na terenie Węgier, a także kulturę i sztukę węgierską. Obok działalności kulturalnej stara się również prowadzić działalność socjalną współpracując z siostrami Misjonarkami Chrystusa Króla, pracującymi przy Kościele Polskim i pomagając osobom starszym i słabym narodowości polskiej, mieszkającym na terytorium Węgier.
Siedzibą oraz własnością Stowarzyszenia św. Wojciecha jest Dom Polski w Budapeszcie. Opiekunem duchowym każdorazowy proboszcz Polskiej Parafii Personalnej – stąd wszystkie imprezy kulturalne, w tym wyjazdy na liczne pielgrzymki organizowane są wspólnie z Parafią.
Największą imprezą kulturalną organizowaną przez Stowarzyszenie św. Wojciecha od 1995 roku są coroczne Dni Kultury Chrześcijańskiej (najczęściej w październiku). Jest to tygodniowy cykl imprez kultury chrześcijańskiej połączony z corocznym walnym spotkaniem pracującego na Węgrzech polskiego duchowieństwa.
Dom Polski
dom polski Budapeszt
dom polski Budapeszt
dom polski Budapeszt
dom polski Budapeszt
Jednym z miejsc – a na pewno historycznie jednym z najpierwszych – wokół którego od lat skupia się Polonia na Węgrzech jest Kościół Polski w Budapeszcie, zbudowany w 1926 roku z inicjatywy pierwszego kapelana polskiego na Węgrzech ks. Wincentego Danka. Po ukończeniu budowy Ksiądz Danek nie poprzestał na tym jednym projekcie i obok kościoła, na tej samej parceli, w 1932 roku powstał Dom Polski, nazywany wówczas Schroniskiem Polskim.
Pierwsze wzmianki o przydzieleniu Polakom przez stołeczny magistrat działki budowalnej w Budapeszcie w dzielnicy Kőbánya, przy zbiegu ulic Óhegy i Apaffy (obecnie ulica Kőér), na której ostatecznie stanął Dom i Kościół pochodzą z 1913 roku, a sam dokument (znajdujący się obecnie w Węgierskim Archiwum Państwowym) traktujący o przekazaniu nieruchomości Polakom, pochodzi z 1915 roku.
Przed wojną i w czasie zawieruchy wojennej Dom Polski prowadziły siostry zakonne Elżbietanki z Poznania – było to miejsce pielęgnowania kultury polskiej, działały tu dwie drużyny harcerskie oraz Stowarzyszenie Kulturalne „Jutrzenka”, było to również centrum kontaktowym Polaków z emigracją londyńską.
Po wojnie Schronisko na mocy rozporządzenia nr 5368/347/9/1951 węgierskiego ministra spraw wewnętrznych zostało znacjonalizowane i przekazane państwu węgierskiemu. Przez następne lata działał w nim węgierski dom opieki.
Dom Polski wrócił w ręce Polonii w 1998 roku staraniem powstałego 11 stycznia 1993 roku Stowarzyszenia Katolików Polskich p.w. św. Wojciecha na Węgrzech, które jako jedyny prawny spadkobierca Schroniska Polskiego, odzyskało je – już jako Dom Polski – od Urzędu Stołecznego Miasta Budapeszt (dekretem Prezydenta Stolicy, z dnia 5 marca 1998 roku).
Odzyskana nieruchomość była w opłakanym stanie technicznym. Po licznych zabiegach Zarządu Stowarzyszenia, Ambasady RP i wielu ludzi dobrej woli, w 2001 roku Senat RP wyasygnował środki finansowe i za pośrednictwem Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” Dom Polski został wyremontowany i rozbudowany. „Wspólnota Polska” podpisała wtedy porozumienie ze Stowarzyszeniem św. Wojciecha, w którym Stowarzyszenie św. Wojciecha zobowiązało się m.in. do zorganizowania w Domu biblioteki i czytelni z polskim księgozbiorem, prowadzenia działalności kulturalnej, a także zachowania istniejącej tam od czasów przedwojennych plebani, z mieszkaniami dla księdza oraz sióstr zakonnych.
W 2002 roku 26 października Prymas Polski ks. kardynał Józef Glemp, w obecności przedstawicieli Episkopatu Polski i Węgier dokonał uroczystego poświęcenia Domu Polskiego. W tym samym dniu został podpisany Protokół przekazania Domu Stowarzyszeniu św. Wojciecha.
Pod koniec 2003 roku zaś na podstawie umowy zawartej między węgierskim Urzędem d/s Mniejszości Narodowych i Etnicznych a Ogólnokrajowym Samorządem Mniejszości Polskiej na Węgrzech (OSMP) oraz Stowarzyszeniem św. Wojciecha przekształcono Dom Polski w instytucję OSMP, dzięki czemu udało się uzyskać pomoc finansową na utrzymanie Domu ze strony państwa węgierskiego, nie naruszając przy tym prawa własności nieruchomości.
Kolejna ważna decyzja dotycząca Domu Polskiego zapadła 6 kwietnia 2011 roku na posiedzeniu walnego zebrania Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego i dotyczyła przekształcenia i rozbudowy instytucji Dom Polski w Polski Ośrodek Kulturalno-Oświatowy, z trzema oddziałami: 1103 Budapest, Óhegy u.11 (Dom Polski, przy siedzibie Stowarzyszenia Katolików Polskich pw. św. Wojciecha), 1051 Budapest, Nador u. 34 (przy siedzibie Polskiego Stowarzyszenia Kulturalnego im. Józefa Bema), 3762 Szögliget, Szabadság tér 26 (w bezpośrednim pobliżu polskiej wsi-symbolu Derenk). W ten sposób poszerzyły się perspektywy finansowania polonijnej działalności kulturalnej przez państwo węgierskie, a także pomocy finansowej umożliwiającej zachowanie dziedzictwa kulturowego i spuścizny narodowej Derenku.
