SZKOŁA PODSTAWOWA I ŚREDNIA

Ogólnokrajowa Polska Szkoła uczy języka polskiego na wszystkich poziomach zaawansowania. Uczniowie mówiący po polsku uczą się po polsku gramatyki, literatury i wiedzy o kraju. Dla uczniów nie mówiących biegle, lub rozpoczynających naukę polskiego szkoła prowadzi zajęcia z języka polskiego jako obcego lub dziedziczonego na kilku poziomach – przydział do odpowiedniej grupy odbywa się po pewnym czasie chodzenia do szkoły, kiedy to nauczyciele poznają dziecko, jego potrzeby i możliwości i jest każdorazowo konsultowany z również z rodzicami.

Program nauczania jest jednolity i obowiązkowy dla każdego oddziału Ogólnokrajowej Polskiej Szkoły i przewiduje każdorazowo cztery lekcje języka polskiego i jedną wiedzy o kraju tygodniowo. Lekcje - o ile jest to motywowane interesem uczniów i płynnością prowadzenia zajęć - są często łączone w bloki. 

Podstawa programowa dla poszczególnych poziomów jest ogólnie dostępna (w języku węgierskim) na stronie Kuratorium /Oktatási Hivatal/

Uczniowie Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej mają do dyspozycji zestaw podręczników i ćwiczeń przygotowanych specjalne dla nich (fundusze na ten cel zapewnia węgierskie kuratorium). Są to wydawnictwa, które mają przedstawiać wiedzę dotyczącą Polski, jej kultury, geografii, literatury i historii ze świadomością tego, że ich adresatem są dzieci i młodzież mieszkający poza granicami kraju, a konkretnie na Węgrzech. Stąd pomysł żeby we wszystkich tych podręcznikach podkreślać i graficznie wyróżniać powiązania Polski i Węgier. Wszystkie podręczniki otrzymały pozytywną opinię węgierskich władz oświatowych i zostały dopuszczone do użytku w szkołach na terenie Węgier. Wszystkie potrzebne materiały dydaktyczne (w tym materiały do nauki języka polskiego) i podręczniki dzieci otrzymują nieodpłatnie. Szkoła jest w trakcie przygotowywania własnego podręcznika do języka polskiego. ​Dzieci uczące się języka polskiego jako dziedziczonego (tzn. miały kontakt z językiem polskim, najczęściej rozumieją komunikaty w języku polskim, ale słabo lub wcale nie mówią), oraz dzieci uczące się języka polskiego, jako obcego używają specjalistycznych podręczników (różnych dla każdego z tych przypadków).

Ogólnokrajowa Polska Szkoła na Węgrzech jest częścią węgierskiego systemu oświaty – i jak wszystkie placówki oświatowe na Węgrzech - podlega nadzorowi merytorycznemu węgierskiego Kuratorium (Oktatási Hivatal) i węgierskiego Ministerstwa Zasobów Ludzkich (Emberi Erőforrások Miniszteriuma) oraz administracyjnie i finansowo Ogólnokrajowemu Samorządowi Polskiemu na Węgrzech, który to jest też organem założycielskim placówki.

Nie, Ogólnokrajowa Polska Szkoła na Węgrzech nie przeprowadza egzaminów wstępnych. Uczniowie przyjmowani są na podstawie wniosku rodziców dostarczonego do szkoły. Szczegóły procesu rekrutacji są dostępne na stronie szkoły www.szkolpol.hu/rekrutacja-beiratkozas

Nie, Ogólnokrajowa Polska Szkoła na Węgrzech jest szkołą publiczną i bezpłatną.

Nie, znajomość języka polskiego nie jest warunkiem przyjęcia do Ogólnokrajowej Polskiej Szkoły na Węgrzech. Dzieci mówiące biegle po polsku biorą udział w zajęciach w języku polskim zgodnie z podstawą programową, a dla dzieci, które potrzebują podszlifować swoją znajomość języka szkoła oferuje zajęcia z polskiego jako dziedziczonego, w które włączane są treści zawarte w podstawie programowej. 

Zgodnie z obowiązującymi na Węgrzech przepisami oświatowymi do Ogólnokrajowej Polskiej Szkoły  można zapisać dziecko, które do 31 sierpnia danego kroku kalendarzowego ukończyło 6 lat, a krok ten można o rok przyśpieszyć lub opóźnić w konkretnych, jednostkowych przypadkach – do tego każdorazowo niezbędna jest opinia Kuratorium.   

Jakkolwiek przepisy te obowiązują oczywiście również przy zapisach do Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej dzieci, które nie osiągnęły jeszcze wymaganego wieku mogą zostać zapisane do grupy zerówkowej lub – jeżeli bardzo dobrze mówią po polsku – uczęszczać na zajęcia pierwszej klasy jeszcze bez formalnego zapisu (oczywiście nie otrzymują wtedy oficjalnej oceny, ani świadectwa).   

​

Zapisy do Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej odbywają się do 30 czerwca, ale w razie potrzeby przez cały rok. Zgłosić się można bezpośrednio, osobiście w sekretariacie szkoły, telefonicznie (+36 1 2612748), lub emailem (szkolpol@polonia.hu). Rekrutację prowadzą również nauczycielki lokalnych oddziałów. 

Zgłoszenie ucznia do szkoły jest ważne po wypełnieniu, podpisaniu i złożeniu w szkole (można pocztą) karty zgłoszeniowej i oświadczenia. Szczegóły procesu rekrutacji są dostępne na stronie szkoły www.szkolpol.hu/rekrutacja-beiratkozas

​Ogólnokrajowa Polska Szkoła na Węgrzech wydaje świadectwa węgierskiego systemu oświaty, na którym wpisywane są oceny z języka polskiego i wiedzy o Polsce.

Od roku szkolnego 2020/21 wydawane świadectwa są dokumentami dwujęzycznymi (polsko-węgierskimi).

​

Poza tym ocena z języka polskiego, jako narodowościowego może zostać równolegle wpisana na świadectwo macierzystej szkoły węgierskiej ucznia (tak podstawowej jaki i średniej) oraz na świadectwo maturalne. Wpisu dokonuje się na wniosek i za zgodą rodziców i uczniów (na koniec każdego semestru Szkoła Polska oficjalnie zawiadamia szkoły macierzyste o postępach ucznia w nauce i otrzymanej ocenie). Uzyskana ocena liczy się do średniej – uczeń ma jeden przedmiot więcej niż jego koledzy i koleżanki z klasy.

Ogólnokrajowa Szkoła Polska jest szkołą uzupełniającą działającą w ramach węgierskiego systemu oświaty dlatego uczęszczający do niej uczniowie posiadają już węgierskie legitymacje szkolne. 

Uczniowie mogą otrzymać legitymację ucznia polonijnego.

Na życzenie ucznia (i rodzica) ocena z języka polskiego uzyskana w Ogólnokrajowej Szkole Polskiej na Węgrzech jest wpisywana na węgierskie świadectwo (ale nie musi) i tak, jak każdy inny przedmiot w węgierskiej szkole liczy się do średniej (uczeń ma o jeden przedmiot więcej niż jego koledzy w klasie).

W przypadku uczniów Ogólnokrajowej Szkoły Polskiej, język polski może być również uznany, jako drugi język obcy, w macierzystej szkole średniej węgierskiej – uczeń może w ogóle nie wybierać drugiego języka obcego (jest nim wtedy język polski), lub wybrać opcję chodzenia na zajęcia z drugiego języka ale bez wpisywania oceny z tego przedmiotu. 

Zajęcia w Ogólnokrajowej Szkole Polskiej się raz w tygodniu. Oddział w Budapeszcie i oddziały na terenie Węgier zajęcia prowadzone są w różne dni tygodnia (w dni powszednie lub w soboty), również po południu. Przy ustalaniu grafiku zajęć dyrekcja stara się brać pod uwagę logistykę dowozu do szkoły rodzeństw, ale przy najlepszych nawet intencjach nie zawsze się udaje zgrać ich na ten sam termin (w takich przypadkach często w następnym roku szkolnym taka rodzina, jest pierwszą do której dostosowuje się plan). Fakt, że nasze dziecko w danym roku ma zajęcia w sobotę rano czy w środę po południu nie oznacza oczywiście, że będzie tak w następnym (często tak jest, ale to nie absolutna reguła). 

Głowna siedziba Ogólnokrajowej Polskiej Szkoły znajduje się w Budapeszcie przy Állomás utca 10 (X dzielnica, Kőbánya) – tu odbywają się rady pedagogiczne, urzęduje dyrektor placówki, działa szkolny sekretariat i biblioteka. Szkoła sąsiaduje tam bezpośrednio z siedzibami Ogólnokrajowego Samorządu Polskiego i Polskiego Instytutu Badawczego i Muzeum.

Ogólnokrajowa Szkoła Polska jest szkołą działającą na zasadach szkoły w rozproszeniu i prowadzi zajęcia na terenie całych Węgier, klasy otwierane są wszędzie tam, gdzie lokalna społeczność zgłosi takie zapotrzebowanie i gdzie zbierze się określona w przepisach ustawy oświatowej grupa uczniów. Jest to system pozwalający z jednej strony na dotarcie do możliwie największej grupy dzieci (co tradycyjnie było przywilejem polonijnych szkółek niedzielnych), z drugiej, poprzez połączenie klas w jednorodny organizm szkolny pozwala na utrzymanie jednolitego programu i wysokiego poziomu nauczania (co z kolei jest problemem w systemie szkółek niedzielnych).  W roku szkolnym 2021/22 zajęcia odbywają się w: Budapeszcie oraz Budakeszi, Csór, Cegléd, Dunaújváros, Göd, Debreczynie, Pécs, Szentendre, Szolnoku i Veszprém. ​Największa grupa uczniów uczęszcza do oddziału w Budapeszcie.

Wszystkie budynki i sale lekcyjne, w których prowadzone są zajęcia spełniają takie same normy bezpieczeństwa jak sale każdej innej węgierskiej szkoły.

Ogólnokrajowa Szkoła Polska na Węgrzech nie tylko przygotowuje uczniów do egzaminów państwowych o standardach europejskich (ECL) z języka polskiego na każdym poziomie, ale także - dwa razy do roku - przeprowadza takie egzaminy. Szkoła jest zarejestrowaną placówką przyjmowania egzaminów ECL z języka polskiego. Praktyka pokazuje, że młodzież szkolna z powodzeniem zdaje egzaminy na poziomie średnim zaawansowanym. Na egzaminy mogą zgłaszać się również chętni spoza szkoły - tak młodzież, jak i dorośli. Na egzaminy zgłaszać się można bezpośrednio na stronie www.ECL.hu . Egzaminy są płatne

Ogólnokrajowa Szkoła Polska na Węgrzech przygotowuje uczniów do matury z języka polskiego jako narodowościowego przez 4 lata liceum - od klasy 9 do 12. Uczniowie klas gimnazjalnych mogą wybrać profil swojego kształcenia: zajęcia z literatury polskiej lub zajęcia językowe bogacące słownictwo i przygotowujące do egzaminu z języka (chętni mogą oczywiście chodzić na oba, bo zajęcia odbywają się w różnych terminach).

​

Węgierska matura z języka polskiego jest innym egzaminem niż matura z języka polskiego przeprowadzana w szkołach w Polsce, gdyż jest egzaminem z języka, ocenia kompetencje językowe maturzysty – jest to egzamin podobny do egzaminu z języka polskiego jako obcego na poziomie B2. Egzaminy pisemne z lat poprzednich (od 2005 roku) są dostępne na stronie kuratorium.

Ogólnokrajowa Szkoła Polska na Węgrzech samodzielnie nie przeprowadza egzaminu maturalnego, ale na wniosek odpowiednich instytucji węgierskich rokrocznie bierze udział w ich organizacji.

Zgodnie z przepisami węgierskiego prawa oświatowego uczniowie szkół średnich mogą przystępować do węgierskiego egzaminu maturalnego z języka narodowościowego po zaliczeniu 4 lat nauki języka polskiego w węgierskim gimnazjum (lub oczywiście szkole uzupełniającej działającej w ramach węgierskiego systemu oświaty) – na tej podstawie zgłaszają chęć zdawania takiego egzaminu w swojej macierzystej szkole średniej.

Egzaminy maturalne organizuje i fizycznie przeprowadza macierzysta szkoła ucznia (matura poziomu średniego) lub węgierski Kormányhivatal (matura rozszerzona). Instytucje przeprowadzające egzaminy pisemne często zwracają się potem do nauczycieli Szkoły Polskiej z prośbą o sprawdzenie prac, a także o przeprowadzenie egzaminów pisemnych.

​

Egzaminy maturalne z języków narodowościowych – jak i z kilku innych przedmiotów – mogą być zdawane w trybie przyśpieszonym, po ukończeniu przez ucznia 10 klasy (2 klasy szkoły średniej) oraz po pomyślnym zdaniu egzaminu klasyfikacyjnego z kolejnych dwóch lat (osztályozó vizsga). Ogólnokrajowa Szkoła Polska na Węgrzech corocznie przeprowadza egzamin klasyfikacyjny dla chętnych uczniów – jego warunkiem wynikającym z przepisów prawa oświatowego i wykładni węgierskiego Kormányhivatal jest posiadanie ocen z przynajmniej dwóch lat nauki języka polskiego w szkole średniej działającej w węgierskim systemie oświaty (szkoła uzupełniająca lub węgierska szkoła średnia).   

​

Ogólnokrajowa Szkoła Polska nie przygotowuje do egzaminów maturalnych przeprowadzanych w Polsce, aczkolwiek uczniowie klas szkoły średniej jako kierunek nauki mogą wybrać zajęcia z literatury polskiej, których program w znacznym stopniu pokrywa się z programem tego przedmiotu w polskich szkołach w Polsce.

Nie, Ogólnokrajowa Szkoła Polska na Węgrzech nie przeprowadza polskich (takich jak w Polsce) egzaminów maturalnych.